.

1. Bəla nazil olan zaman edilən tövbə.

 O insan ki, bəlaya düçar olmuşdur, əgər o halda tövbə edərsə, tövbəsi qəbul olmaz. Ona görə Allah buyurur: "Gəmiyə minən (və qərq olmaq təhlükəsi ilə üzləşən) zaman dini yalnız Allaha məxsus edib Ona dua edərlər. (İbadət etdikləri bütləri unudarlar. Allah) onları quruya çıxarıb, xilas edən kimi dərhal ona şərik qoşarlar”. ("Ənkəbut” 65).

Bəli, bu cür duanın və tövbənin təsiri olmaz. Çünki xalis deyildir, bəlkə məcburiyyət üzündən edilmiş bir tövbədir. O şəxsə bənzəyir ki, şallaq altında bağışlanma diləyir. Bu bağışlanma şübhəsiz ki, qəbul olmaz.

Çünki bu müşriklər ancaq bəla gələn zamanı Allahı çağırırlar. Elə ki, sahilə çıxırlar, vahid Allahı yaddan çıxardırlar. Yenidən öz bütlərinə üz çevirirlər. Xalis tövbə odur ki, onun vasitəsilə həyat tərzi və həyat gedişatı dəyişər. O tövbə ki, zindan divarları arasında edilər, azadlığa çıxan zaman yaddan çıxarılar, ya xəstə yatağında edilər və sağalandan sonra yaddan çıxarılar - qəbul olunmaz.

2. Günahkar insanın ölüm ayağında etdiyi tövbə.

O zaman ki, əcəl gələr və insanın can qapısını döyər, dünyadan getməyinə yəqinlik əldə edər, bu zaman edilən tövbə qəbul olunmaz.

Allah Təala belə buyurur: "Daim günah edib ölümləri çatan zaman (öləcəyini yəqin edəndə və ya zahiri hissləri Bərzəx aləminin əlamətlərini dərk edəndə) «mən indi tövbə etdim» deyənlər və həmçinin küfr halında ölənlər üçün tövbə yoxdur (onların tövbələri qəbul olunmaz). Ağrılı bir əzab hazırladığımız kəslər onlardır”. ("Nisa” 18).

Bu cür insanlara Fironu misal çəkmək olar. Belə ki, o, özünü suda batan halda görəndə deyir: "Nəhayət o, boğulmaq halına gəlib çatanda dedi: «İsrail övladlarının iman gətirdiyindən başqa bir tanrının olmamasına iman gətirdim və mən təslim olanlardanam». ("Yunus” 90).

Ancaq onun bu tövbəsi qəbul olmadı. Hədislərdə oxuyuruq ki, Cəbrail (ə) buyurur: "(Ona deyildi): «İndimi (ki, tövbənin vaxtı keçmişdir)?! Halbuki, bundan qabaq itaətsizlik etdin və fəsad törədənlərdən idin». ("Yunus” 91).

Bu qədər cinayət və əziyyətdən sonra məgər Fironun tövbəsi qəbul olarmı? Ona görə də ölüm ayağında edilən tövbə qəbul olunmaz.

3. İlahi əzabı müşahidə edən zaman tövbə etmək.

İnsanların bir çox İlahi əzabı görən zaman tövbə edirlər. Bu cür tövbənin də təsiri olmaz. Allah bu haqda buyurur: "Bizim əzabımızı görəndə dedilər: «Tək olan Allaha iman gətirdik və (Allaha) qoşduğumuz şəriklərə kafir olduq». Lakin əzabımızı gördükləri zaman imanlarının onlara xeyir verməsi mümkün deyildi. (Bu,) Allahın (qədim zamanlardan) bəndələri barəsində (həyata) keçmiş qanunudur. Kafirlər orada ziyana uğradılar”. ("Ğafir” 84-85).

Bəli, İlahi əzab görən zaman da tövbə qəbul olunmaz. Həzrət Nuhun (ə) qövmü tufanı görəndə, Həzrət Lutun (ə) qövmü göydən daş yağan zaman və eləcə də başqa əzablar zamanı edilən tövbə qəbul olmaz.

Ölüm xəbər verməz. Ölüm hər an gələ bilər. Hər bir insan hər bir dəqiqə və ya saniyə ölüm ayağında olmaq təhlükəsindəyik. Ona görə də insan hər zaman Allahı xatırlamalı və həqiqi tövbə etməlidir. Məbada tövbə qapıları üzümüzə bağlansın və bir daha bu qapını açmaq mümkün olmasın. Tövbə millət və ya irq tanımır.

Bu, bir İlahi sünnətdir və hamıya aiddir.

(Tebyan/ Deyerler.org)