.

Peyğəmbərin bütün döyüşlərinin müdafiə yöünmündə olduğunu aydınlaşdırmaq üçün hər bir döyüşü ayrıca nəzərdən keçirək:

1. Bədr döyüşü
Həzrətə qəbul etdirilən ilk döyüş Bədr döyüşü idi. Bu döyüşün səbəbi Qüreyş müşriklərinin müsəlmanlara şiddətli işgəncələr verməsi idi. Onlar hicrət etmək istəyən, dinlərini və canlarını qorumaq üçün qaçan şəxsləri həbs edib, işgəncələr verir, şirk və bütpərəstliyə qaytarmaq istəyirdilər. Müşriklər Peyğəmbərin səbr əmri aldığını savaş və qan tökməyi xoşlamadığını düşündüklərindən daha çox üsyankarlıq göstərir, hətta müsəlmanların karvanlarına hücum etmək istəyirdilər.
Peyğəmbər (s) onları bu işlərdən çəkindirmək üçün öz gücünü göstərib qorxutmaq istədi. Belə ki, çəkindirici plan cızıldı. Onların Şama doğru hərəkət edən ticarət karvanına hücum etmək qərara alındı. Məqsəd bu idi ki, müşriklər müsəlmanlara qarşı işgəncələrdən çəkinsinlər və onlara Məkkədən hicrət etməyə icazə versinlər.
Həzrət (s) 313 nəfərdən ibarət səhabələrinin Şamdan Məkkəyə doğru gedən Qüreyş karvanı ilə qarşılaşmasını istədi. Qəbilənin rəisi Əbu Süfyan bu işdən xəbər tutan kimi xalqı xəbərdar edib karvanı müsəlmanların əlindən qurtarmaq üçün Məkkəyə adam göndərdi. Onlar (at, qılınc, zireh) kamil döyüş vasitələri və min nəfərlik qoşunla müsəlmanlarla savaş üçün Məkkədən xaric oldular.
Qüreyş döyüşçüləri Peyğəmbər (s) səhabələrinin qabağından qaçdılar. Lakin Qüreyş bununla kifayətlənməyib Allah rəsulu ilə döyüşmək qərarına gəldi. Peyğəmbər də, onlarla savaşa hazırlaşdı. Həzrət öncə onlarla döyüşdən daşındı və onların savaşmadan Məkkəyə qayıtmasını arzuladı. Həzrət Ütbə ibn Rubəy`ənin savaşda tərəddüd etdiyini bilib buyurdu: "Xeyirli bir şəxs varsa, o, qırmızı dəvənin sahibidir; Yə`ni Ütbə! Ona itaət etsəniz doğru yola çıxacaqsınız.” ("Biharul-ənvar”, 19-cu cild, səh.224)
Peyğəmbər (s) tə`kidlə insanların qanının qorunmasını istəyirdi. O, öz səhabələrinə buyurdu: "Həqiqətən, mən bildim ki, Bəni-Haşimdən olan bir dəstə kişi və digərləri Məkkədən zorla xaric ediliblər. Onların bizimlə döyüşə heç bir marağı yoxdur. Buna görə də hər kim Bəni-Haşimdən bir nəfər görsə, onu öldürməsin. Eyni zamanda hər kəs Əbül-Bəxtər ibn Haşimi görsə qətlə yetirməsin . . . " ("Biharul-ənvar”, 19-cu cild, səh.301)
Maraqlıdır ki, Peyğəmbər (s) və onun səhabələri Qüreyş karvanına hücum etmədi, karvandakı mallar qarət olunmadı. Beləliklə, onlar sağ-salamat Məkkəyə qayıtdılar. Bu isə həzrətin (s) yalnız onları qorxutmaq məqsədində olduğuna sübutdur.

2. Bəni-Qinqa döyüşü
Həzrət Məhəmməd (s) Mədinəyə hicrət etdikdə İslama və müsəlmanlara qarşı yəhudi təhlükəsi ilə rastlaşdı. Öncə peyğəmbər (s) onlarla (Bəni-Nəzir, Bəni-Qurəyzə və Bəni-Qinqa qəbilələri) sülh müqaviləsi bağladı. Belə şərt kəsildi ki, hiylə qurulmasın və müsəlmanlara qarşı düşmənlərlə həmkarlıq edilməsin. Lakin Bəni-Qinqa qəbiləsi Bədr döyüşündən sonra həzrətə (s) hiylə qurdu. Onlar müşriklərə məktublar yazdılar. Peyğəmbər (s) onlarla savaşdı və qalib gəldi.
Onlar şəhərlərindən köçmək üçün həzrətdən (s) icazə istədilər. Həzrət (s) onlara icazə verdi. ("Ərrihlətul-mədrəsiyyə”, səh.198) Xəyanət etdiklərinə görə onları qətlə yetirməyə haqqı olmasına baxmayaraq peyğəmbər (s) onların heç birini öldürmədi.

3. Ühüd döyüşü
Müşriklər Bədr döyüşündə məğlub olub, atalarını, övladlarını və qardaşlarını itirdikdən sonra, Əbu-Süfyan və Qüreyş sərmayədarlarından Mədinəyə hücum edib intiqam almaq və adamlarını geri götürmək üçün onlara kömək etmələrini istədilər. Əbu Süfyan və sərmayədarlar bu savaşla razılaşıb, üç min nəfərlə Mədinəyə doğru hərəkət etdilər. . .
Bu döyüşdə də müsəlmanlar yalnız İslamı və özlərini müdafiə etmək üçün savaşdılar; Çünki savaşa başlayan müşriklər oldu.

4. Əhzab döyüşü
Bu döyüşün səbəbi Bəni-Nəzir yəhudilərinin bir hissəsinin Mədinədən Məkkəyə hərəkət edib Qüreyş Allahın rəsulu ilə döyüşə də`vət etməsi idi. Onlar Qüreyşə dedilər: "Biz tezliklə müsəlmanların kökünü kəsmək üçün sizin yanınzda olacağıq . . . "
Yəhudi və müşriklərin gücü müqabilində peyğəmbər (s) Salmanın təklifi ilə Mədinənin ətrafında xəndək qazılmasını göstəriş verdi.
Bu arada savaş olmadı, qan tökülmədi. Yalnız Qüreyşdən bir neçə atlı, o cümlədən Əmr ibn Əbdəvid xəndəyi keçib müsəlmanlardan mübariz istədi. Bu zaman Əmr ibn Əbdəvidin qarşısına çıxmağa cür`ət edən yeganə kəs imam Əli (ə) oldu. Həzrət Əli (ə) onu qətlə yetirdi. Bundan sonra isə bütün müşriklər baş götürüb qaçdılar. ("Irşadi mufid”, səh.54)
Bu döyüş də müdafiə yönümlü idi.

5. Bəni-Qureyzə döyüşü
Xəndək döyüşü Qüreyşin məğlubiyyəti, Əhzab qoşununun qaçması və yəhudilərin kənara çəkilməsi ilə başa çatdı, peyğəmbər (s) və müsəlmanlar Mədinəyə qayıtdılar. Həzrət (s) Bəni-Qurəyzə yəhudilərini əhdlərini pozub, hiylə qurduqlarına görə ədəbləndirməyi qərara aldı. Çünki onlar Bəni-Nəzir qəbiləsi ilə əhd bağlamışdılar ki, Əhzab döyüşündə peyğəmbərə (s) xəyanət edib, müşriklər tərəfindən peyğəmbərlə (s) döyüşə başlasınlar. Onlar öz alçaq niyyətlərini həyata keçirib əhdlərini pozandan sonra müsəlmanlara hücum edib, Mədinədəki evlərində qarətə əl atdılar.
Buna görə peyğəmbər (s) onları mühasirəyə aldı. Bəni-Qurəyzə qəbiləsinin adamları Xəzrəcin rəisi Sə`d ibn Məazın hakimlik etməsini istədilər. Çünki onlar İslamdan öncə onunla birlikdə and içmişdilər və Sə`d ibn Məazın asan hökm verəcəyini güman edirdilər. Peyğəmbər (s) Sə`din hakimlik etməsi ilə razılaşdı və onlarla savaşmadı. Lakin Sə`d onlara ölüm hökmü verdi. Əgər peyğəmbərdən (s) Mədinədən e`tibarlı bir yerə köçmək üçün icazə istəsəydilər, Həzrət (s) onlara icazə verərdi. Necə ki, Bəni-Qinqa və Bəni-Nəzir qəbiləsinə icazə verdi. Əgər Sə`d onlar üçün şəfaət istəsəydi, peyğəmbər (s) onları azad edəcəkdi. Çünki həzrət (s) (fəsad yaranmadıqda və bağışlamaq zəiflik hesab olmadıqda) Bəşərin xeyirini, bağışlamağı və sülhü üstün tuturdu. ("Ərrihlətul-mədrəsiyyə”, Bəlaği, səh.199)

6. Bəni-Mustəliq döyüşü
Allah rəsuluna xəbər çatdı ki, Bəni-Mustəliq qəbiləsi Haris ibn Əbi-Zirarın rəhbərliyi ilə müsəlmanlara qarşı döyüşə hazırlaşırlar. Həzrət (s) qoşunla birlikdə onlara tərəf hərəkət etdi. Düşmənlərə məxsus Morəysi adlı bulağın kənarında onlarla qarşılaşdılar. Döyüş başlandı. Bir dəstənin ölümündən sonra düşmənlər qaçdılar.
Bu savaşda Haris ibn Əbi Zirarın qızı əsir götürüldü. Atası onu azad etmək üçün fidyə ünvanında peyğəmbərə (s) bə`zi şeylər gətirdi. Lakin həzrətin (s) hikmətli rəftarını və mövqeyini müşahidə etdikdən sonra Haris, iki övladı və qövmünün bir hissəsi İslamı qəbul etdilər. ("Biharul-ənvar”, 20-ci cild, səh.289, 290)
Bu döyüş də müdafiə nümunələrindən hesab olunur.

7. Hüdeybiyyə sülhü
Hicrətin 6-cı ili ziqə`də ayında İslamın Girami peyğəmbəri (s) 700 nəfər kişidən ibarət olan səhabələri ilə həcc və Allah evini təvaf etmək üçün Məkkəyə doğru hərəkət etdi. Həzrət Məkkə camaatını onların sülh məqsədi ilə gəlişinə əmin etmək üçün qurbanlıq nişanəsi olaraq 70 dəvəni karvanın qarşısında yerləşdirdi.
Məkkə əhalisi onların gəlişindən xəbər tutan kimi həzrətin qarşısını kəsib, savaşa hazırlaşdı. Onlar həzrətdən (s) Mədinəyə qayıtmalarını istədilər. Həzrət onlarla müdara edib istəklərini qəbul etdi. Şərt kəsildi ki, gələn il Məkkəyə gələ bilsinlər. Beləliklə, həzrət göstəriş verdi ki, həmin yerdə dəvələri qurban kəsib qayıtsınlar. ("Ərrihlətul-mədrəsiyyə”, səh.200) Baxmayaraq ki, həzrət (s) zorla Məkkəyə daxil ola bilərdi!

8. Xeybər döyüşü
Bəni-Nəzir qəbiləsi Mədinədən köçdükdən sonra Xeybərdə məskunlaşdı. Lakin onlar sakit oturmayıb, daim peyğəmbərlə (s) döyüşmək, onu öz təsəvvürlərinə uyğun məhv etmək üçün plan cızırdılar. Onlar Əhzab döyüşündə müşriklərə və kafirlərə kömək edib fitnə törədirdilər. Buna görə də peyğəmbər hicrətin 6-cı ilinin arxırlarında onlarla döyüşdü. Həzrət onların qalalarını (Naim, Qəmus-Bəni Əbil-Həqiq, Səb ibn Məad və digər Xeybər qalalarını) fəth etdi. Yalnız Vətih və Səlaləm qalasının əhalisi peyğəmbərdən (s) həyatlarının qorunmasını və kömək üçün icazə istədilər. Həzrət (s) də onlara icazə verdi. ("Ərrihlətul-mədrəsiyyə” səh.200; "Biharul-ənvar”, 21-ci cild, səh.3)

9. Məkkənin fəthi
Hüdeybiyyə sülhündə Xəzaə qəbiləsi peyğəmbərlə (s) əhd bağladı. Bəni-Bəkr qəbiləsi isə Qüreyşlə əhd bağladı. Bəni-Bəkr və Qüreyş namərdcəsinə Xəzaə qəbiləsinə hücum etdi. Bu qəbilənin adamlarından biri kömək məqsədi ilə peyğəmbərin (s) yanına gəldi. Həzrət (s) hicrətin 8-ci ilində Bəni-Bəkr və Qüreyşin bu əməlinə qarşı və müdafiə məqsədi ilə on min nəfərlik qoşunla Məkkəyə doğru hərəkət etdi. Qüreyş və onlarla birlikdə əhd bağlayanlar bu hadisədən qorxub, həzrətlə savaş üçün zəif olduqlarını anladılar. Beləliklə, savaşdan əl çəkib, geri qayıtdılar. Lakin onların pis rəftarlarına görə həzrət intiqam almadı. Əksinə, Məkkəyə daxil olandan sonra onlarla mehriban rəftar edildi. ("Ərrihlətul-mədrəsiyyə”, səh.200; "Biharul-ənvar”, 21-ci cild, səh.104)

10. Mutə və Təbuk döyüşü
Peyğəmbərin (s) Bilqada, Ərəb və Rum qoşunları ilə döyüşmək üçün Şam tərəfə qoşun göndərməsi və Təbuka doğru ordunun hərəkəti onların Allahın peyğəmbəri və İslamla düşmənçilik edib hörmət saxlamalarına görə idi. Eyni zamanda onlar peyğəmbərin (s) tövhidə də`vət məktublarını gətirən elçiləri öldürürdülər. Baxmayaraq ki, məktub gətirən elçilərin toxunulmazlığı daim qorunan adətlərdən idi. Bu işə yalnız elçi göndərənə qarşı üsyan edənlər əl atırdı. Buna görə də peyğəmbər (s) müdafiəyə hazırlaşıb, tövhid və doğru yola də`vəti hədələyən üsyançılarla vuruşurdu. ("Ərrihlətul-mədrəsiyyə”, səh.201) Tam arxayınlıqla demək olar ki, peyğəmbərin (s) bütün döyüşləri müdafiə yönümündə olmuşdur. Həzrət düşmənlərin hiylələrini puça çıxarmaq üçün və onunla savaşanlarla vuruşurdu. Eyni-zamanda həzrət (s) heç bir döyüşdə savaşa birinci başlamamışdır. Bu isə tarixin şəhadət verdiyi gerçəklikdir.